นักปรับปรุงพันธุ์พืช คือ ผู้ที่ทำการปรับปรุงและพัฒนาพันธุ์พืชจนได้พันธุ์ใหม่โดยต่อเนื่อง แล้วได้ขึ้นทะเบียนตามพระราชบัญญัติ นักปรับปรุงพันธุ์พืชจะต้องสร้างสายพันธุ์พืชชนิดใหม่ที่ดีกว่าเดิม โดยเริ่มจากการเล็งเห็นความต้องการของผู้บริโภคว่ามีความต้องการคุณสมบัติของพืชในด้านใดด้านหนึ่งบ้าง เช่น ปลูกง่าย ทนต่อโรค คุณภาพดี รสชาติดี แล้วจึงทำการคัดเลือกหาสายพันธุ์ต่างๆ ที่มีคุณสมบัติตามที่ต้องการ จากนั้นจึงทำการคัดเลือกและผสมพันธุ์ ซึ่งกว่าจะได้สายพันธุ์พืชชนิดใหม่ต้องใช้ระยะเวลาอย่างน้อย 5 ปี และหากเป็นพืชยืนต้นอาจจะต้องใช้ระยะเวลาถึง 20 ปี
อาชีพนี้อาศัยความรู้หลายแขนงด้วยกัน สำหรับผู้ที่สนใจจะต้องอาศัยพื้นฐานองค์ความรู้ในแขนงวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ เช่น ชีววิทยา พฤกษศาสตร์ สัตววิทยา นอกจากนี้ยังอาศัยความรู้ทางไบโอเทคโนโลยี และเกษตรกรรมร่วมด้วย